"Σιγανά και ταπεινά" αντιο...

Εφυγε λοιπόν η κυρία Δόμνα. Εφυγε έτσι απλά κάποιο Σάββατο στα 84 της στο νοσοκομείο Αμαλία Φλέμιγκ.
Εφυγε όμως όσο μπορεί να φύγει ένας άνθρωπος που αφήνει όλα αυτα που άφησε εκείνη και στους ανθρώπους και στο χώμα που ζει και μεγαλώνει το δέντρο τους.
Αν έλεγα τρεις λέξεις για τη Δόμνα Σαμίου αυτές θαταν σοφία, απλότητα, ουσία. Αν έλεγα μία θάταν Αγάπη.
Πισω από την τόσο απλή φιγούρα της κυρίας Δόμνας, αυτή κι αν ήταν πραγματικά μεγάλη κυρία, κρυβόταν ο άνθρωπος, ή μάλλον ακόμη πιο βαθιά η ουσία του.
Ο απλός, ο ταπεινός άνθρωπος που μεγάλωσε στα λασπόνερα δίπλα στις προσφυγικές σκηνες και τις παράγκες τα δύσκολα χρόνια, αυτός που ανάσανε τη φρίκη της αδικίας στους καπνούς των βομβαρδισμενων σπιτιών της Καισαριανης στα Δεκεμβριανά του '44, που μοιράστηκε 5-6 αμύγδαλα κι ένα παξιμάδι πού'χε από προχθές στην τσέπη με το διπλανό του, και που ονειρεύτηκε έναν άλλο  δίκαιο και όμορφο κόσμο μέσα στα ερείπια ενός παγκόσμιου πολέμου. Και που ύστερα κάθισε στο χώμα ή στο τσιμέντο και τραγούδησε "σιγανά και ταπεινά" τα "τζιβαέρια" που είχε μέσα του, με όσο πόνο κι όση αγάπη είχε, με το δικό του τρόπο, τη  δική του γλώσσα από τη δική του πατρίδα και τη δική του αλήθεια, όποια πατρίδα κι όποια αλήθεια κι αν ήταν.
Αυτή ήταν και είναι για μένα η ουσία του παραδοσιακού τραγουδιού, που δεν έχει τόση σημασία αν είναι γνήσια ελληνικό ή γνήσια εθνικό, αλλά κυρίως ότι είναι γνήσια ανθρώπινο.
Ειναι γνωστό πιστευω το πόσο μεγάλο κομμάτι του παραδοσιακού τραγουδιού διέσωσε γυρνώντας με ένα μαγνητόφωνο στο χέρι η Δόμνα Σαμίου. Κι αν δεν είναι πρέπει να γίνει από αυτούς που έρχονται πίσω και θα ακολουθήσουν.
Πιστεύω όμως οτι αυτο που στεκόταν πίσω της και τη στήριζε δεν ήταν κάποιου είδους εθνικισμός ή κάποια εθνοποιητική διάθεση. Ηταν η ανάγκη που ένιωθε να διασώσει το απλό και το ανθρώπινο μέσα από μια σκοπιά ελληνική αφού εδώ ζούσε κι αυτό το χρώμα, το ελληνικό, είχε στα χέρια της για να "ζωγραφίζει" πάνω στον παγκόσμιο καμβά. Το ίδιο θα έκανε και με όποια άλλη μουσική αν ζούσε κάπου αλλού.
Αυτό που έκανε δεν ήταν  κατα την ταπεινή μου γνώμη ένας αγώνας επικράτησης κάποιου εθνικού πολιτισμού απέναντι στους άλλους, αλλά  ένας αγώνας  αγάπης και ανησυχίας για τον άνθρωπο, τον ανθρώπινο πολιτισμό και την  ιδιαίτερη γλώσσα του, αυτό το "τζιβαέρι"(θησαυρό), την βαθιά στοχαστική αλήθεια της λαικότητας που ένοιωθε πόσα πολύτιμα είχε να προσφέρει.
Σταματάω εδώ. Πιο καλά  μιλάει η ίδια για όλα αυτά και με τη δουλειά της, αλλα και με τα υπέροχα λόγια της.
Ρίξτε μια ματιά στο σάιτ της domnasamiou.gr και διαβάστε από την ίδια τις διηγήσεις της ζωής της, "μιας ζωής σαν παραμύθι". Θα καταλάβετε πολύ περισσότερα από όσα μπορεί να πει η δική μου πολυλογία.
Ενα μικρό κομμάτι που αξίζει πραγματικά τον κόπο αναδημοσιεύω εδώ στο "εδώ και τώρα" (Υπέροχη διήγηση της Δόμνας Σαμίου -Η μουσική, ο Σ.Καρράς, τα Δεκεμβριανά 44)


Τι κρίμα πραγματικά που πρέπει τελειωνοντας να το γράψω.
 Η κηδεία της θα γίνει αύριο το μεσημερι της Τρίτης στις 3 το απόγευμα, στο νεκροταφείο της Ν.Σμύρνης.