Alberto Giacometti - 44 χρόνια απο το θάνατό του

"Δεν δημιουργώ για να φτιάξω όμορφες ζωγραφιές ή ωραία γλυπτά. Η τέχνη δεν είναι παρά ένα μέσον για να βλέπεις."
Ο Alberto Giacometti -ο μεγαλύτερος ίσως γλύπτης του 20ου αιώνα, γεννήθηκε στις 10/10 του 1901 σε ένα απο τα υπέροχα χωριά της Ιταλόφωνης Ελβετίας.Ο πατέρας του Giacomo ήταν γνωστός μετεμπρεσσιονιστής ζωγράφος κι έτσι ο Αλμπέρτο μεγάλωσε μεσα σε περιβάλλον έντονα καλλιτεχνικό.Σπούδασε στη Γενεύη αλλά το 1922 έφυγε για το Παρίσι όπου κι εγκαταστάθηκε για να γίνει κομμάτι της τρομερής εκείνης παρέας μοντέρνων καλλιτεχνών που έμελλε να σημαδέψουν δημιουργικά την παγκόσμια πορεία της τέχνης.Και μιλάμε για τον Μπρετόν και τους άλλους σουρεαλιστές του, τον Picassο. τον Max Ernst,τον Miro , και καλύτερα να σταματήσω εδώ γιατί θα χρειάζονταν σελίδες μόνο για μια απλή αναφορά ονομάτων.Το ότι επηρεάστηκε από τον δυναμισμό ιδιαίτερα των σουρεαλιστών-και όχι μόνο,είναι χωρίς αμφιβολία.Μόνο που καλιτέχνες σαν τον Τζακομέτι είναι καθαρό ότι δεν χωράνε σε προκαθορισμένους προσδιορισμούς όσο ευρείς κι αν είναι αυτοί.Άφησε τον εαυτό του να περιπλανηθεί σε ότι μαγικό είχε να του δώσει αυτή η τρομερή εποχή της "παρακμής" (που μόνο παρακμή δεν ήταν) για να καταλήξει αρκετά αργότερα, και σε μια ώριμη γι αυτόν εποχή,το 1962 στην Bienale της Βενετίας να κερδίσει το πρώτο βραβείο γλυπτικής και να γίνει παγκόσμια γνωστός.Μέχρι εκείνη τη στιγμή είχε αφιερώσει τη ζωή του στην αναζήτηση της απόλυτης ουσίας, του αόρατου εκείνου συστατικού που τον μάγευε, κρυμμένο μέσα στα σώματα, στα αντικείμενα, στα βλέμματα τα ίδια.Τι έψαχνε λοιπόν φτιάχνοντας αυτές τις αδύνατες επιμήκεις φιγούρες του πού όλο και μίκραιναν, έφθιναν, χάνονταν λες, καθώς ξεφλούδιζε την "αλήθεια "σίγουρος πως κάτι ουσιαστικότερο υπάρχει από κάτω; Την ομορφιά; Μάλλον όχι.Τον ίδιο το Θεό, μέσα σε πράγματα ζώντα και μή; Πολύ πιθανότερο.
Τι ήταν λοιπόν ο Giacometti;Η διαφορετική ματιά του ρεαλισμού;Ένας απλός κυβιστής οπαδός του Αrchipenko;Μετεμπρεσσιονιστης;Σουρεαλιστής;Ενας Μodigliagni της γλυπτικής. Ενας πιστός του υπαρξισμού;Η απλά ένας λάτρης όλων των παραπάνω που χωρίς να θέτει περιορισμούς ανάμεσα στα διαφορετικά κοιτάγματα πάνω στη ζωή ,τους ανθρώπους και τα αντικείμενα, αναζητούσε την βαθιά ουσία και χωρίς να το καταλαβαίνει ίσως, τον προσωπικό του λόγο;Xαράζοντας πάνω σε έτσι κι αλλιώς ζωντανά και ηδη ομιλούντα υλικά, τις γραμμές του δικού του προσωπικού μυστηρίου, που γι αυτόν ήταν και το μόνο ζητούμενο.
“Στροβιλίζομαι στο κενό. Μέσα στο άπλετο φως της μέρας ατενίζω το διάστημα και τα άστρα που διαπερνούν το ρευστό ασήμι γύρω μου… Αδιάκοπα αιχμαλωτίζομαι από κατασκευές που με θέλγουν και που ζουν μέσα στο υπερπραγματικό τους κλίμα..."
Ενας καλλιτέχνης που αναδημιουργούσε την πραγματικότητα σε ένα επίπεδο εντελώς ιδιαίτερο και εντελώς"δικο του", νοιώθοντας την ανάγκη για νέες αισθήσεις και εμπειρίες μέσα σε μια αέρινη και διαρκώς ανανεούμενη παρθενία.Η που απλά διέλυε σαν παιδί το παιχνίδι του μέχρι τέλος, και προσπαθούσε να το ξαναφτιάξει, επιχειρώντας να αγγίξει την ίδια την ψυχή του, χωρίς φυσικά να τα καταφέρνει.Και ευτυχώς! Γιατί μόνο έτσι, με την ίδια μανία ξεκινούσε την επόμενη από την αρχή.
"Ξέρω ότι μου είναι τελείως αδύνατον να πλάσω, να ζωγραφίσω ή να σχεδιάσω, για παράδειγμα, ένα κεφάλι όπως το βλέπω, και παρόλα αυτά είναι το μόνο πράγμα που προσπαθώ να κάνω... Δεν ξέρω αν δουλεύω τόσο για να κάνω κάτι, όσο για να καταλάβω γιατί δεν μπορώ να κάνω αυτό που θάθελα"
"Πιστεύω ότι γλυπτική δεν είναι παρά αυτό που δεν μπορεί να λεχθεί παρά μόνον μέσα από τη γλυπτική. Οτιδήποτε μπορεί να λεχθεί μέσα από τη ζωγραφική είναι καλύτερα να το πούμε με τη ζωγραφική."
"...έχω την εντύπωση, ή την ψευδαίσθηση, ότι κάνω προόδους κάθε μέρα. Αυτό είναι που με σπρώχνει, σαν να έπρεπε σώνει και καλά να φτάσω να καταλάβω τον πυρήνα τής ζωής. Και συνεχίζω γνωρίζοντας ότι όσο πλησιάζω το πράγμα, τόσο αυτό απομακρύνεται. Η απόσταση ανάμεσα σε μένα και στο μοντέλο έχει την τάση να αυξάνει συνεχώς. Όσο πλησιάζω, τόσο απομακρύνεται. Είναι μια αναζήτηση χωρίς τέλος"!!!
Αισθητικά μπορούμε να πούμε οτι κοιτάζοντας τις σκουλπτούρες του Τζιακομέττι βλέπουμε μέσα τους ένα μεγάλο κομμάτι της πορείας της τέχνης, όπως εξελίχτηκε στην εποχή του.Τις γραμμές και τη σκιά πολλών άλλων μεγάλων καλλιτεχνών, ζωγράφων, ποιητών, διανοουμένων κλπ. βιωμένων όμως απόλυτα απο το δικό του παράξενο βλέμμα.Ενα βλέμμα γεμάτο χαρίσματα, παιδικές περιέργειες, αδυναμίες, και πάνω από όλα έρωτα γι αυτό πού έκανε.Ενα βλέμμα "ολόκληρο" και γι αυτό σπουδαίο και μεγάλο.
Ο Giacometti έφυγε πριν 44 χρόνια, στις 11 Ιανουαρίου του 1966 χτυπημένος από περικαρδίτιδα και βρογχίτιδα αφήνοντας πίσω την τέχνη του στην διάθεση του χρόνου και των ανθρώπων που ψάχνουν μια πιο πλατιά αλήθεια.
"Έχουμε την τάση να πιστεύουμε…ότι το μέλλον τοποθετεί όλα τα έργα τέχνης μια για πάντα στη θέση τους. Πού; Πότε;…Τίποτε δεν οριστικοποιείται, κάθε εποχή ανασύρει από το παρελθόν τις εποχές και τα έργα που τής είναι απαραίτητα, και ύστερα τα έργα αυτά και οι εποχές αυτές βυθίζονται εκ νέου στη σκιά για να επανεμφανιστούν πιθανόν αιώνες ή χιλιετίες αργότερα."Alberto Giacometti(1901-1966)